W Suchowoli istnieje szkoła, nosząca jego imię, która organizując konkursy i sesje naukowe, poświęcone osobie swojego patrona oraz spotkania z potomkami rodu Czetwertyńskich. W pobliskim Milanowie, gdzie znajduje się ich siedziba rodowa, również żywe są tradycje tej rodziny.
Książęcy ród
Rodzina Czetwertyńskich ma długą i bogatą historię. Uważa się, że był on boczną linią dynastii Rurykowiczów, panujących na Rusi w średniowieczu. Pierwszy trzon nazwiska Świętopełk czy obocznie – Światopołk – świadczy o pochodzeniu od księcia Świętopełka I. Istnieje wersja, że po rozbiciu dzielnicowym Rusi Czetwertyńscy otrzymali dobra na Polesiu Wołyńskim, gdzie uzyskali czwartą część majątku nazwaną czetwertnią – stąd wywodzi się ich nazwisko.
Przodkowie Seweryna
O pojawieniu się Czetwertyńskich na Podlasiu zadecydował przypadek. Dziad Seweryna brał udział w powstaniu listopadowym. Ojciec zetknął się w Paryżu ze środowiskiem Wielkiej Emigracji, a po powrocie do kraju – zaangażował się w działalność spiskową, za co skazany został na utratę mienia i dożywotnią zsyłkę, zamienioną staraniem rodziny na osiem lat katorgi. Po powrocie z zesłania poznał Wandę, hrabiankę Uhruską, której ojciec – Seweryn Uhruski był typem szlachcica zgoła odmiennym od Włodzimierza Czetwertyńskiego, przyszłego zięcia. Obok działalności patriotycznej zajmował się pomnażaniem majątku: gospodarką rolną oraz handlem. To on zakupił budynek na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie, w którym obecnie mieści się Wydział Geografi i i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Dziedzicami jego majątku stali się po ślubie Czetwertyńscy: Włodzimierz i Wanda de domo Uruska. Owocem tego małżeństwa było pięcioro dzieci w tym Seweryn, nazwany tak na cześć swojego dziadka Uruskiego.
Gospodarz i społecznik
Seweryn urodził się 18 kwietnia 1873 roku w Warszawie. Po ukończeniu szkoły średniej podjął studia na najlepszej ówcześnie uczelni technicznej w Rosji, na Politechnice w Rydze. Tam przyjęty został do jednej z najbardziej prestiżowych organizacji samopomocowych i patriotycznych studentów – Korporacji Arkonia. Studia kontynuował później na Uniwersytecie w Bonn. Po powrocie do Polski ożenił się z Zofią, hrabiną Przeździecką. W darze ślubnym otrzymali majątek Suchowola. Seweryn z racji działalności ojca w Warszawie współuczestniczył w jego przedsięwzięciach gospodarczych i społecznych, m.in. w Towarzystwie Dobroczynności i Komitecie Pomocy Biednym . Aktywność charytatywna Czetwertyńskich miała oparcie w działalności gospodarczej. Seweryn był właścicielem następujących majątków: Suchowola ( 2 166 ha), Branica (250 ha) i Jezioro (258 ha), na terenie których znajdowały się również gorzelnie i młyny. Wykształcenie rolnicze pozwalało mu uczestniczyć w organizacjach gospodarczych, takich jak ogólnopolskie Centralne Towarzystwo Rolnicze, którego był prezesem, Komisja Hodowlana Towarzystwa Rolniczego w Siedlcach, Towarzystwo Kredytowego Ziemskie na okręg Siedlecki i wielu innych. Organizacje te wspierały rozwój rolnictwa publikując w Gazecie Rolniczej materiały edukacyjne, związane z uprawą. Drugim filarem działalności gospodarczej były „interesy warszawskie”. Był jednym ze współwłaścicieli najstarszej, bo wychodzącej od XVIII wieku Gazety Warszawskiej. W 1903 roku współzałożył Towarzystwo Akcyjne Tramwajów Miejskich, którego celem było otwarcie w stolicy linii tramwajowych, co nastąpiło w 1908 r. Znaczne dochody czerpał również z Hotelu Europejskiego w Warszawie, którego był właścicielem.
Czetwertyński jako polityk
W 1905 roku wiąże się z Liga Narodową. Angażuje się w działalność polityczną na polu lokalnym. W tym czasie Liga wspiera Unitów w ich oporze przeciw rusyfikacji i nawracaniu na prawosławie. Protestuje przeciw włączeniu Chełmszczyzny bezpośrednio do państwa rosyjskiego, czy taktyce „spalonej ziemi”, stosowanej przez wojska rosyjskie w I wojnie światowej. Jest wiceprezesem Komitetu Narodowego Polskiego, przedstawicielstwa Polaków. Staje się jednym z liderów ruchu narodowego i zwolennikiem niepodległości Polski. W latach 20-tych w okręgu wyborczym obejmujący powiaty: Biała Podlaska, Radzyń Podlaski, Konstantynów i Włodawa endecja wygrywa zdecydowanie. W miastach uzyskuje około 40%-50% głosów, w gminach wyniki są wyższe i oscylują w granicach 60%-90% głosów, z rekordami w gminach Huszcza i Tarków k. Łosic – ponad 95 %. W wyborach, które odbyły się 4 razy (1919, 1922, 1928 i 1930) zawsze wygrywał książe Seweryn. Co było przyczyna takich sukcesów? Nie ma chyba na tym terenie gminy czy parafii, której nie odwiedziłby poseł Czetwertyński. Na jego spotkania przychodziły tłumy – w Białej Podlaskiej w latach 20-tych zjawiało się nawet ok. 2000 osób. W sejmie był jednym z liderów ruchu narodowego (Związku Ludowo – Narodowego, a później Stronnictwa Narodowego). W latach 1928-1931 był wicemarszałkiem Sejmu. Z jego inicjatywy sejm uchwalił ustawę przywracające unitom majątki utracone przez nich w czasie prześladowań carskich. Koniec lat trzydziestych to stopniowe wycofywanie się z działalności politycznej. Nie dane mu było jednak spokojnie dożyć starości. W czasie wojny aresztowany za działalność konspiracyjną oraz za to, że był jednym z fi larów polskości. Trafi a do obozu koncentracyjnego, najpierw do Auschwitz, gdzie spotyka rotmistrza Pileckiego, a później do Bergen – Belsen. Przeżywa. Trafi a do Wielkiej Brytanii do wojskowego szpitala polskiego, gdzie w trakcie operacji umiera. Tak zakończył życie człowiek trwale związany z Podlasiem, który powinien być znany nie tylko w miejscach, gdzie kultywuje się pamięć o nim.
