Wszystko zaczęło się w 1998 roku, gdy jeden z administratorów portalu, podczas pisania pracy magisterskiej, zgromadził obszerny zasób materiałów na temat zagłady żydowskiej ludności na terenie ówczesnego województwa bialskopodlaskiego. Niewykorzystane fotografie nie mogły się zmarnować.

– Stanęliśmy przed wyborem: albo materiały wyrzucić, albo znaleźć dla nich miejsce dostępne dla wszystkich. Wybór padł na internet – mówi jeden z administratorów portalu „Biała Podlaska i okolice – historia w zdjęciach”.

Postanowili zatem zgromadzić stare zdjęcia Białej Podlaskiej w jednym miejscu, aby przetrwały dla kolejnych pokoleń. Początkowo powstał projekt strony internetowej (www.bialapodlaska.myoptimus. com), która następnie została połączona z profilem na Facebooku. Pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę: profil zgromadził już ponad 3,5 tysiąca fanów, a stronę odwiedzili dotychczas mieszkańcy 776 miast ze 137 krajów, głównie ludzie młodzi.

Administratorzy portalu to chcąca zachować anonimowość trzyosobowa grupa, która na stałe mieszka w Stanach Zjednoczonych. To regionaliści, pasjonaci ziem bialskopodlaskich. Często odwiedzają Białą, wracając do swoich rodzin i przyjaciół. Poprzez prowadzenie profilu „Biała Podlaska i okolice – historia w zdjęciach” starają się promować rodzinne miasto. Oprócz zamieszczania archiwalnych zdjęć, zajmują się również działalnością popularyzatorską i informacyjną.

Technika „wczoraj i dziś”

Administratorzy uatrakcyjnili portal zamieszczając zdjęcia tych samych obiektów, przy użyciu techniki „wczoraj i dziś”. Pewność, że miejsce wskazane na fotografii odpowiada lokalizacji obecnego obiektu pozwala dopasować dwa zdjęcia i bez ryzyka błędu zamieścić je na stronie. – Sądzimy, że jest to dodatkowy i bardzo emocjonalny sposób spojrzenia na znajome elementy miasta, na jego ulice i budynki przez pryzmat historii – mówią twórcy profilu.

W przypadku, gdy brak stuprocentowej gwarancji, że miejsce czy obiekt ze starej fotografii odpowiada dzisiejszej wersji, nawet najmniejszy detal wymaga dogłębnej analizy.

– Bywa, że tylko drobny fragment: rynna, drzwi czy okiennica domu pasuje do stojącego obecnie w tym samym miejscu budynku – mówi administrator portalu.

130-letni kadr

Najstarsza fotografia, jaka została zamieszczona na portalu pochodzi z 1883 roku. 130 lat temu Eliasz Staumann sfotografował Pałac Radziwiłłów. Pałac wkrótce potem został – niestety – sprzedany i rozebrany. W zbiorach znajduje się również nietypowa kartka pocztowa, przedstawiająca zdjęcie Placu Wolności z ok. 1916 roku.

– Przyglądając się jej wszystko wydaje się podobne, ale nie takie same, dlaczego? Otóż fotografia ta to odwrócony obraz miejsca, będący jak się okazało efektem błędu technicznego. W procesie tworzenia kartek okolicznościowych negatyw został odwrócony i błędnie skopiowany, a w rezultacie dom znajdujący się na Placu Wolności po prawej jego stronie na widokówce widnieje po stronie lewej – wyjaśniają administratorzy.

To tylko dwa przykłady spośród wielu kadrów historii Białej Podlaskiej, zgromadzonych przez pasjonatów, którzy udowodnili, że fotografie nie muszą umierać wraz z ich właścicielem, ale mogą żyć dalej nowym życiem.

Marta Gadomska