Rozkwit janowskiej stadniny nastąpił pod koniec lat 50. XX w., kiedy jej dyrektorem został Andrzej Krzyształowicz. Jesienią1969 r. doprowadził on do zorganizowania pierwszej w Polsce aukcji koni arabskich. Od tamtej pory udało się sprzedać za granicę blisko 1000 arabów. Porażka – jak się mówi – ma jednego ojca, sukces – wielu. Ale nie w tym przypadku. Twórcą ewenementu Janowa Podlaskiego na „końskiej” mapie świata jest właśnie On. Plony swojej pracy (nie profi ty) zbierał za życia. I zbiera do dzisiaj.

Janów czekał na Krzyształowicza

120 lat Popiersie Andrzeja Krzyształowicza, stojące przed obecną siedzibą dyrekcji janowskiej stadniny, umyka spojrzeniom odwiedzających, skierowanym na wybieg, znajdujący się po drugiej stronie drogi, zwykle pełen koni rzadkiej urody. Z nimi się wychował. Im poświęcił życie. Niejednokrotnie w dzieciństwie, gdy coś przeskrobał – jak opowiadał znajomym – chował się w stajni pod brzuchem ogiera, który ochraniał go niczym klacz źrebaka, i stamtąd uzgadniał z ojcem warunki kapitulacji…

Jego dorosłe życie było konsekwencją dziecięcych wyborów. W Janowie Podlaskim pojawił się po raz pierwszy w 1937 r. zbierając materiały do uniwersyteckiej pracy dyplomowej, po której obronie został rok później zastępcą szefa janowskiej stadniny. Wojna. Ewakuuje stado przed Niemcami na wschód, po 17 września i natarciu Rosjan – wraca na zachód. Świadkuje w Janowie grabieży koni przez Rosjan. Za okupacji niemieckiej pracuje jako masztalerz, odbudowując stado z ocalałych koni. W 1944 kolejna ewakuacja, na zachód. Wraca do Polski z ostatnim transportem koni w 1946 r. Do emerytury, przez 35 lat był dyrektorem janowskiej stadniny.

Sukcesy stadniny

W 1977 r. janowski ogier Banat został uznany za najlepszego konia roku w Anglii. Dodajmy do tego 22 tytułu czempionów Polski, zdobytych przez janowskie konie oraz czempionaty USA, Francji, Niemiec, Kanady, Brazylii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Belgii… W 1980 r. na igrzyskach olimpijskich w Moskwie Marian Kowalczyk zdobył złoty medal na Arternorze, janowskim angloarabie. Największym sukcesem finansowym było sprzedanie rok później ogiera El Paso za 1 mln USD, który wcześniej zdobył w USA tytuł „National Champion”. W 1985 r. na aukcji w USA sprzedano Penicylinę za 1,5 mln dolarów…

W. Siemieński w artykule „Państwowe stadniny koni w Polsce” („Jeździec i Hodowca nr 1 z 1934) wskazał na misję nadbużańskiej stadniny: „Będąc w posiadaniu tak wysoko wyselekcjonowanej, tak pięknej i tak bardzo wartościowej stawki koni czystej krwi arabskiej, jaka znajduje się w Janowie, jest nie tylko naszym narodowym obowiązkiem, lecz wprost ogólnoludzkim nakazem, aby ją kultywować na przyszłość z jak największą pieczołowitością. Przed nami jubileusz janowskiej stadniny. Uroczystości 200-lecia w sierpniu 2017 r. połączone będą z XXXIX Narodowym Pokazem Koni Arabskich Czystej Krwi, Czempionatem, który jest organizowany od 1979 r. oraz najbardziej znaną w świecie aukcją Pride of Poland.

Program otwarcia obchodów 200-lecia Stadniny Koni w Janowie Podlaskim

13 maja

12.00 – odsłonięcie tablicy „200 lat Stadniny Koni w Janowie Podlaskim i złożenie kwiatów przy popiersiu Andrzeja Krzyształowicza

13.00 – Inscenizacja „Historia Stadniny Koni Janów Podlaski”

13.30 – Parada ogierów czołowych, klaczy i młodzieży czystej krwi arabskiej

14.15 – 16.00 – Prezentacja Spółek koni Agencji Nieruchomości Rolnej (SK Białka, SK Walewice, SK Prudnik, SK Dobrzyniewo, SK Gniezno, SK Nowielice, SK Michałów, SK Książ, SK Sieraków, SK Gładyszów)

16.30 – Pokaz kaskaderski uczniów Technikum Hodowli Koni

14 maja

10.00 – Parada janowskich angloarabów