Afrykański pomór świń jest chorobą, która do 2014 r. nigdy nie wystąpiła ani w Polsce, ani na obszarze Europy Centralnej. Pierwszego padłego dzika zara- żonego ASF znaleziono 17 lutego 2014 r. w powiecie sokólskim, w odległości 1 km od granicy z Białorusią. W związku z zakazem leczenia chorych zwierząt oraz brakiem szczepionek przeciw ASF, choroba zwalczana jest wyłącznie metodami administracyjnymi, poprzez wybijanie stad zakażonych oraz ze strefy zapowietrzonej, co jest powodem ogromnych strat ekonomicznych ponoszonych przez hodowców, ale i budżet państwa.
Jednym z pierwszych orędowników budowy ogrodzenia na granicy wschodniej, jeszcze za rządów PO – PSL, był senator Grzegorz Bierecki. Niestety, jego postulaty spotkały się z ironicznym stwierdzeniem, że „na granicy trzeba budować mosty, a nie stawiać płoty”.
Konieczność budowy zapory
Głównym źródłem zarazy dla świń domowych w Polsce są dziki, Zgodność szczepu polskiego wirusa ze szczepami litewskimi i białoruskimi, oraz podobny czas przypuszczalnego zainfekowania w przypadkach polskich i litewskich dzików wskazuje, że wystąpienie wirusa na terytorium Polski było wynikiem migracji zakażonych dzików z Białorusi. Aktualnie jedynym skutecznym sposobem ograniczania rozpowszechniania się ASF w kierunku zachodnim jest zapora wzdłuż granicy z Białorusią, Ukrainą oraz Rosją – czytamy w stanowisku ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Ministerstwo uważa bowiem, że sytuacja za naszą wschodnią granicą oraz z Federacją Rosyjską jest nieprzewidywalna. Białoruś nie potwierdza, mówiąc wprost: nie przyznaje się, że na jej terytorium występuje ASF. Ukraina jest niewydolna do zwalczania ASF w takim stopniu, żeby ograniczyć występowanie choroby na własnym terytorium i jednocześnie nie stwarzać zagrożenia dla państw sąsiadujących, w tym Polski. Sytuacja w Obwodzie Kaliningradzkim jest podobna.
Polska ponosi istotne koszty m.in. w zakresie odstrzału dzików, jednak taka sytuacja na terytorium państw graniczących z RP powoduje, że dziki jeszcze skuteczniej i liczniej migrują na nasz obszar, ponieważ w ten sposób poszukują kolejnych terytoriów żernych, gdzie mogą znaleźć pożywienie nie napotykając „konkurencji”, ze strony dzików polskich, bowiem już ich tu nie ma. Budowa fi zycznej zapory na tym odcinku granicy państwa wydaje się stanowić adekwatny i w zasadzie jedyny, obok prowadzonego już od 2 lat odstrzału dzików, środek zapobiegający rozprzestrzenianiu się ASF.
Przygotowanie inwestycji
Ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi przygotowało również projekt ustawy o szczególnych zasadach realizacji budowy zapory. Jej głównym celem jest wprowadzenie ułatwień proceduralnych oraz określenie kompetencji poszczególnych organów wydających decyzje lub opinie, niezbędne do rozpoczęcia budowy. Zgodnie z przepisami projektowanej ustawy inwestorem będzie Skarb Państwa, zaś organem administracji rządowej właściwym w sprawach budowy – wojewoda właściwy ze względu na lokalizację danego odcinka zapory. Budowa, przebudowa lub remont zapory nie będzie wymagała sporządzenia projektu budowlanego, a jedynie planu sytuacyjnego przedstawiającego usytuowanie i sposób użytkowania istniejących i projektowanych obiektów budowlanych oraz obszar projektowanej zmiany zagospodarowania terenu.
