Nie ulega wątpliwości, że ogromne inwestycje rządowe, wzrost zamożności Polaków, wielkie programy społeczne i wzmocnienie ściągalności podatków, poprzez uszczelnienie tzw. dziury VAT, bardzo korzystnie wpłynęły nie tylko na budżet państwa, ale także na budżet samorządów.

Widać to gołym okiem, sytuacja finansowa Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) w latach 2016-2020 uległa znacznej  poprawie w stosunku do lat 2011-2015 na czym korzystają Biała Podlaska, Radzyń Podlaski, Parczew, Międzyrzec Podlaski, Kodeń, Terespol, jak i inne miejscowości naszego regionu.

Ministerstwo Finansów przekazało, że  wzrosły dochody ogółem oraz kwoty we wszystkich kategoriach dochodów JST. Znacznie też zwiększyło się wsparcie inwestycyjne z budżetu państwa.

Poprawa sytuacji naszych samorządów

Sytuacja finansowa samorządów w okresie 2016-2020 poprawiła się w stosunku do lat 2011-2015. Wzrosły nie tylko dochody ogółem samorządów, ale również kwoty we wszystkich kategoriach dochodów JST: dochody własne, subwencja ogólna i dotacje celowe. I to pomimo pandemii COVID-19.

W latach 2016-2020 nastąpiło też znaczne zwiększenie wsparcia inwestycyjnego dla JST, udzielanego przez budżet państwa – o 43 % w porównaniu do lat 2011-2015.

Łączne dochody JST w latach 2016-2020 to prawie 1,3 bln zł, co oznacza wzrost aż o 352 mld zł w porównaniu do lat 2011-2015. Jeśli chodzi o kategorie dochodów, to w latach 2016-2020 nastąpił wzrost o 161 mld zł w dochodach własnych, o 40 mld zł w subwencjach i o 152 mld zł w ramach dotacji celowych.

Nastąpił też istotny wzrost dochodów i wydatków ogółem w 2020 r. w porównaniu do 2011 r. W 2020 r. dochody ogółem są znacznie wyższe i w porównaniu do 2011 r wzrosły o 78%, zaś wydatki w tym okresie wzrosły o 65%.

Porównując lata 2020 oraz 2015 dochody JST z PIT i CIT wzrosły o odpowiednio o 17 mld zł (+44,6 proc.) i 4,2 mld zł (+60,1 proc.), a więc w sumie o 21,2 mld zł (+47 proc).

Rządowe działania antykryzysowe miały korzystny wpływ na poziom dochodów JST. Rząd wprowadził także cały szereg rozwiązań dedykowanych wprost JST, w tym przede wszystkim Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych i uelastycznienie samorządowych reguł fiskalnych.

W efekcie w 2020 r. JST zrealizowały dochody planowane sprzed pandemii i zamknęły go nadwyżką w wysokości 5,7 mld zł, pomimo deficytu planowanego na ponad 20 mld.

– Ministerstwo Finansów stale monitoruje sytuację JST. Nie jest prawdą, że ich sytuacja finansowa jest zła. Samorządy zrealizowały dochody planowane sprzed pandemii, a kryzysowy 2020 r. zamknęły nadwyżką w wysokości 5,7 mld zł. Według najbardziej aktualnych danych, po I półroczu 2021 r. nadwyżka budżetowa JST wynosi 22,4 mld zł, a bieżąca prawie 23 mld zł – informuje minister finansów, funduszy i polityki regionalnej Tadeusz Kościński.

– Od początku wiedzieliśmy, że historyczna obniżka podatków proponowana w Polski Ładzie będzie miała wpływ na finanse samorządów. Pracowaliśmy nad rozwiązaniami mającymi to zniwelować. Wprowadzone zostaną rozwiązania stabilizujące i wzmacniające finanse samorządów. Dzięki nim dochody JST będą bardziej stabilne i mniej narażone na cykliczność i wprowadzane zmiany prawne. Dodatkowo samorządy otrzymają w tym roku 8 mld zł. Dzięki tym pieniądzom oraz środkom, które planujemy dla nich w ustawie budżetowej na 2022 rok, dochody JST będą wyższe o ok. 4,6 proc. od planowanych. Dodając do tego Fundusz Polski Ład, wzrost dochodów JST wyniesie aż 9,6% – wskazuje wiceminister finansów Sebastian Skuza.

Ekonomiści nie mają wątpliwości, że zmiany, które wprowadzi Polski Ład przełożą się na dalszą poprawę sytuacji samorządów. Dlatego zostaną wprowadzone rozwiązania stabilizujące i wzmacniające finanse JST.

Będzie jeszcze lepiej! Co naszym miejscowościom przyniesie Polski Ład?

Przekazywanie dochodów z PIT i CIT do JST w równych miesięcznych ratach, w kwotach zgodnych z prognozą określoną przed rozpoczęciem roku budżetowego. Dla samorządów to gwarancja dochodów i ułatwienie przy planowaniu i realizacji budżetów.

System finansów samorządowych zostanie uzupełniony o dodatkową regułę zapewniającą długookresową stabilizację w zakresie wpływów podatkowych.

Mechanizm korekcyjno-wyrównawczy zostanie oparty na bieżących wpływach z PIT i CIT, co skutkować będzie lepszym dopasowaniem wysokości subwencji i wpłat janosikowego do aktualnej sytuacji finansowej.

Planowane jest wprowadzenie nowej, dzielonej w sposób algorytmiczny, części subwencji ogólnej – części rozwojowej, zapewniającej stałe wsparcie JST w obszarze inwestycyjnym.

Kontynuowane będą działania wspierające inwestycje samorządowe. Zostanie m.in. utworzony Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, oferującego bezzwrotne i bardzo wysokie dofinansowanie inwestycji JST. Celem programu jest zwiększenie skali inwestycji publicznych poprzez bezzwrotne dofinansowanie:

• promes inwestycyjnych udzielanych przez Bank Gospodarstwa Krajowego (wsparcie od 80%),

• nawet do 95% wartości zadania (w zależności od obszaru).W 2021 r. samorządy, dzięki dobrej sytuacji budżetowej, otrzymają dodatkowo 8 mld zł (dzielone algorytmem).

Wprowadzone zostaną rozwiązania przejściowe w zakresie zwiększenia elastyczności zarządzania budżetami na skutek zmiany reguł fiskalnych obowiązujących samorządy.

Wprowadzone zostaną rozwiązania podnoszące limit spłaty długu JST oraz wspierające absorbcję środków UE (rozszerzenie wyłączeń z limitu zobowiązań dla szerszego zakresu projektów UE).

Efekty w 2022 r.

W 2022 r., po wprowadzeniu Polskiego Ładu oraz rozwiązań stabilizujących i wzmacniających finanse JST, samorządy osiągną dochody z tytułu PIT, CIT i subwencji ogólnej na poziomie ok. 146 mld zł, co oznacza, że będą one wyższe o 4,6% od dochodów prognozowanych przez same JST w Wieloletnich prognozach finansowych, sporządzonych przed ogłoszeniem Polskiego Ładu. Uwzględniając natomiast środki inwestycyjne z Funduszu Polski Ład, wzrost dochodów JST wyniesie aż 9,6%.

Kalkulator Samorządowy

Żeby to unaocznić Ministerstwo Finansów przygotowało specjalny kalkulator, dzięki któremu gołym okiem widać, jak zmienia się sytuacja finansowa naszych miast, gmin i powiatów.

Kalkulator samorządowy pokazuje, jak kształtowały się dochody JST w ciągu ostatnich 10 lat i umożliwia ich oszacowanie w 2022 r., po zmianach podatkowych zawartych w rządowym programie „Polski Ład”.

Poniżej pokazujemy przykłady tego, jak na polityce rządu Prawa i Sprawiedliwości zyskują nasze miejscowości i jak poprawi się ich sytuacja po wprowadzeniu Polskiego Ładu.

Biała Podlaska

JST BIAŁA PODLASKA otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 67,2 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 110,5 mln zł, co oznacza wzrost o 64,58 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. BIAŁA PODLASKA wynosi 4,9 mln zł, a wynik bieżący 7,4 mln zł.

JST BIAŁA PODLASKA szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 11,1 mln zł. Dochody JST BIAŁA PODLASKA po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 13,2 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody BIAŁA PODLASKA będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 19,08 proc.

Powiat Bialski

JST powiat bialski otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 155,7 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 236,7 mln zł, co oznacza wzrost o 52,06 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. powiat bialski wynosi 7,5 mln zł, a wynik bieżący 12,3 mln zł.

JST powiat bialski szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 17,4 mln zł. Dochody JST powiat bialski po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 26,8 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody powiat bialski będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 53,46 proc.

Międzyrzec Podlaski

JST MIĘDZYRZEC PODLASKI otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 66,9 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 98,5 mln zł, co oznacza wzrost o 47,19 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. MIĘDZYRZEC PODLASKI wynosi 3,7 mln zł, a wynik bieżący 4,2 mln zł.

JST MIĘDZYRZEC PODLASKI szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 14,4 mln zł. Dochody JST MIĘDZYRZEC PODLASKI po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 17,3 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody MIĘDZYRZEC PODLASKI będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 20,18 proc.

Terespol

JST TERESPOL otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 27,3 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 36,3 mln zł, co oznacza wzrost o 33,30 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. TERESPOL wynosi 3,2 mln zł, a wynik bieżący 1,2 mln zł.

JST TERESPOL szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 5,3 mln zł. Dochody JST TERESPOL po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 6,9 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody TERESPOL będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 29,96 proc.

Drelów

JST DRELÓW otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 31,6 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 43,1 mln zł, co oznacza wzrost o 36,05 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. DRELÓW wynosi 1,7 mln zł, a wynik bieżący 1,7 mln zł.

JST DRELÓW szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 2,4 mln zł. Dochody JST DRELÓW po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 3,4 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody DRELÓW będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 39,70 proc.

Kodeń

JST KODEŃ otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 20,2 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 28,8 mln zł, co oznacza wzrost o 42,37 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. KODEŃ wynosi 3,8 mln zł, a wynik bieżący 1,7 mln zł.

JST KODEŃ szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 1,7 mln zł. Dochody JST KODEŃ po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 2,7 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody KODEŃ będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 55,50 proc.

Radzyń Podlaski

JST RADZYŃ PODLASKI otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie1 z budżetu państwa na poziomie 63,9 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 92,4 mln zł, co oznacza wzrost o 44,52 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. RADZYŃ PODLASKI wynosi 3,8 mln zł, a wynik bieżący 3,8 mln zł.

JST RADZYŃ PODLASKI szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 17,4 mln zł. Dochody JST RADZYŃ PODLASKI po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 17,7 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody RADZYŃ PODLASKI będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 2,10 proc.

Powiat Radzyński

JST powiat radzyński otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 76,1 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 107,5 mln zł, co oznacza wzrost o 41,25 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. powiat radzyński wynosi 10,7 mln zł, a wynik bieżący 7,9 mln zł.

JST powiat radzyński szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 9,8 mln zł. Dochody JST powiat radzyński po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 15,7 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody powiat radzyński będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 59,41 proc.

Parczew

JST PARCZEW otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 60,7 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 90,4 mln zł, co oznacza wzrost o 48,88 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. PARCZEW wynosi 5,3 mln zł, a wynik bieżący 3,9 mln zł.

JST PARCZEW szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 13,4 mln zł. Dochody JST PARCZEW po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 15,7 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody PARCZEW będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 16,59 proc.

Powiat Parczewski

JST powiat parczewski otrzymała w latach 2010 – 2015 wsparcie z budżetu państwa na poziomie 49,3 mln zł, a w latach 2016-2021 kwota wsparcia wyniesie 68,2 mln zł, co oznacza wzrost o 38,31 proc.

Wynik ogólny za pierwsze półrocze br. powiat parczewski wynosi 2,4 mln zł, a wynik bieżący 2,7 mln zł.

JST powiat parczewski szacowała wpływy z PIT i CIT na 2022 r. przed ogłoszeniem Polskiego Ładu na kwotę 6,1 mln zł. Dochody JST powiat parczewski po wprowadzaniu Polskiego Ładu są szacowane na 10,0 mln zł. Oznacza to, że w 2022 r. dochody powiat parczewski będą wyższe od planowanych przed wprowadzeniem Polskiego Ładu o 65,29 proc.

Przedstawiliśmy tylko kilka przykładów. Szczegółowe informację dla każdej z gmin można uzyskać pod adresem https://www.podatki.gov.pl/polski-lad/kwota-wolna-polski-lad/kalkulator-samorzadowy-polski-lad/