Ogłaszane są kolejne przetargi i podpisywane kolejne umowy na realizację nowych dróg. Efektywnie wykorzystywane środki z budżetu państwa, a także dofinansowanie unijne – dzięki podejmowanym działaniom systematycznie rozwijana jest sieć drogowa w Polsce. Wydatki inwestycyjne Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad od 2020 roku sięgają corocznie ponad 15 mld zł. Rok 2023 pod tym względem należy uznać za rekordowy.
GDDKiA to największy inwestor drogowy w Polsce. W ramach realizowanych zadań rozbudowuje drogi krajowe i zapewnia ich utrzymanie, podnosząc tym samym komfort i poziom bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego. Swoje cele wypełnia w oparciu o wieloletnie programy rządowe.
Największy program w historii
Inwestycje na drogach krajowych GDDKiA realizuje obecnie zgodnie z założeniami Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych do 2030 r. (z perspektywą do 2033 r.) przyjętego przez Radę Ministrów 13 grudnia 2022 r. Obowiązujący RPBDK określa cele polityki transportowej w zakresie budowy drogowej sieci TEN-T na terenie Polski oraz drogowych połączeń komplementarnych. Łącznie na realizację inwestycji przeznaczona została kwota 294,4 mld zł. Jest to największy program drogowy w historii Polski. Podstawowym źródłem finansowania inwestycji jest Krajowy Fundusz Drogowy. RPBDK zakłada realizację inwestycji drogowych w ciągu dróg krajowych, dróg ekspresowych oraz autostrad.
Celem RPBDK2030 jest stworzenie spójnej sieci dróg krajowych, zapewniającej efektywne funkcjonowanie drogowego transportu osobowego i towarowego. Poprawa przepustowości głównych arterii jest jednym z kluczowych elementów, które mogą zwiększyć dynamikę rozwoju zarówno regionów, jak i całego kraju poprzez łatwiejszy, szybszy i tańszy przepływ towarów oraz usług. Realizacja planowanych w Programie inwestycji pozwoli również zaspokoić oczekiwania mieszkańców, związane z bezpieczną i szybką komunikacją.
100 obwodnic w dziesięć lat
Drugim co do wartości programem wieloletnim, jest Rządowy Program budowy 100 obwodnic w latach 2020-2030. W ramach Programu w całej Polsce powstanie ponad 800 km nowych dróg, które wyprowadzą ciężki ruch z miast i mniejszych miejscowości. Na realizację tych zadań zostało przyznanych 28 mld zł z Krajowego Funduszu Drogowego.
Głównym beneficjentem tego Programu są mieszkańcy, którzy w szczególnym wymiarze odczuwają skutki ruchu drogowego. Dzięki inwestycjom z PB100 zwiększy się bezpieczeństwo kierowców i podróżnych, a także mieszkańców poszczególnych miejscowości.
W ubiegłym roku Rada Ministrów podjęła decyzję o podniesieniu limitu finansowego Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych o 2,6 mld zł oraz Rządowego Programu budowy 100 obwodnic o 115 mln zł. Ze względu na utrzymujące się wysokie koszty realizacji inwestycji, co spowodowane jest wzrostem cen i usług na projektach budowlanych w związku z wojną w Ukrainie, do końca III kwartału br. rząd zdecyduje o kolejnym zwiększeniu budżetu RPBDK o kwotę 2,6 mld zł oraz budżetu Programu budowy 100 obwodnic o 100 mln zł. Rozdysponowanie tych środków zaplanowano na lata 2023-2026.
Ponadto na początku września br. Rada Ministrów przyjęła uchwałę o zwiększeniu limitu finansowego Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych. Zgodnie z treścią uchwały do Programu dodano budowę drogi ekspresowej S8, na odcinku Knyszyn (Białystok) – Raczki (Suwałki), o szacunkowej długości 90 km. Limit finansowy programu zwiększył się o 5,1 mld zł, tj. do kwoty ok. 299,5 mld zł.
Budują, ale także utrzymują
Oprócz priorytetów związanych z budową nowych odcinków dróg, do najważniejszych zadań w sektorze drogowym należy także kompleksowe utrzymanie strukturalne i bieżące istniejącej sieci dróg krajowych. Te działania GDDKiA realizuje w ramach Programu Wzmocnienia Krajowej Sieci Drogowej do 2030 roku, finansowanego ze środków budżetu państwa. Na realizację wszystkich prac ujętych w Programie przewidziano 58,3 mld zł.
Główne cele PWKSD to zwiększenie spójności sieci dróg krajowych dostosowanych do ruchu pojazdów o nacisku pojedynczej osi do 11,5 t, zapewnienie wymaganego stanu technicznego istniejącej infrastruktury oraz intensyfikacja działań zmniejszających negatywny wpływ infrastruktury drogowej na środowisko.
Program Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej 2021-2024
Zakończono już 335 inwestycje w ramach rządowego Programu Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej na lata 2021-2024 (PBID). Kolejne 287 inwestycje są w trakcie realizacji, a 318 na etapie przetargu lub przygotowania.
Program Bezpiecznej Infrastruktury Drogowej 2021-2024 ma na celu poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego na drogach krajowych zarządzanych przez GDDKiA. PBID wskazuje rodzaje działań, które są potrzebne do wykonania, aby sieć dróg krajowych w Polsce była dostosowana technicznie i organizacyjnie do potrzeb użytkowników.
Koszt wszystkich zadań z Programu to ok. 2,5 mld zł. Źródłem finansowania przebudowy dróg krajowych w ramach PBID jest Krajowy Fundusz Drogowy.
🔴 W realizacji są 1⃣0⃣2⃣ zadania o 𝐝ł𝐮𝐠𝐨𝐬́𝐜𝐢 𝟏𝟑𝟏𝟒 𝐤𝐦 𝐢 𝐰𝐚𝐫𝐭𝐨𝐬́𝐜𝐢 𝟓𝟑 𝐦𝐥𝐝 𝐳ł:
– 8⃣6⃣ zadań z Rządowego Programu Budowy Dróg Krajowych o łącznej 𝐝ł. 𝟏𝟏𝟖𝟕 𝐤𝐦
– 1⃣6⃣ zadań z Programu budowy 100 obwodnic o łącznej 𝐝ł. 𝟏𝟐𝟕 𝐤𝐦🟢 W przetargu… pic.twitter.com/7Snw7BiTN8
— Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (@GDDKiA) September 27, 2023
Rekordowe wydatki inwestycyjne
Budżet GDDKiA rokrocznie wzrasta. Wydatki inwestycyjne od 2020 roku sięgają ponad 15 mld zł. Rok 2023 należy uznać za rekordowy, biorąc pod uwagę ostanie 5-6 lat. Po dynamicznym wzroście w roku 2020 nastąpił okres stabilizacji do roku bieżącego, gdzie już na koniec sierpnia widać wyraźny wzrost wydatków, zarówno ogółem jak i inwestycyjnych.
Utrzymująca się wzrostowa tendencja wydatków w roku bieżącym – w porównaniu do analogicznych okresów w latach poprzednich – pozwala zakładać utrzymanie tego trendu.
Tylko w sierpniu wydatki inwestycyjne GDDKiA wzrosły o 11 proc. w porównaniu do sierpnia 2022 r. Dzięki realizowanym przez nas zadaniom, branża budowlana została zasilona kwotą ponad 1,6 mld zł.
Jest już komplet umów o dofinansowanie
Realizując swoje działania, GDDKiA wykorzystuje także fundusze z programów unijnych. W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko zawarliśmy już 83 umowy na dofinansowanie inwestycji drogowych ze środków Unii Europejskiej. Trwa ich wdrażanie i rozliczanie. Łączna wartość inwestycji, dla których zawarliśmy umowy o dofinansowanie, wynosi 90 mld zł (w tym koszty kwalifikowalne to ponad 50 mld zł).
Zgodnie z założeniami projektów UE objętych dofinansowaniem, dla których podpisane zostały ww. umowy o dofinansowanie, przewidziane jest wykonanie ponad 2127 km dróg krajowych (w tym ok. 158 km autostrad i 1765 km dróg ekspresowych).
Efektywnie wykorzystywane unijne dofinansowanie
Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad jest największym beneficjentem Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020 (POIiŚ). Kwota przyznanego dla GDDKiA dofinansowania w perspektywie UE 2014–2020 dla wszystkich projektów GDDKiA wynosi ponad 43 mld zł.
Sprawna realizacja poszczególnych inwestycji pozwala na skuteczne rozliczanie przyznanego dofinansowania. Mamy już rozliczone blisko 98 proc przyznanego dofinansowania. 2023 rok jest ostatnim, w którym można rozliczać projekty w ramach POIiŚ. Patrząc na wartości powyżej, przyznane dla GDDKiA środki unijne na realizację inwestycji drogowych zostaną w pełni wykorzystane.
FEnIKS – następca POIiŚ
Program Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko na lata 2021-2027 (FEnIKS) został zatwierdzony przez Komisję Europejską 6 października 2022 roku. Podobnie jak jego poprzednik (POIiŚ) jest największym programem w całej Unii Europejskiej – zarówno pod względem alokacji, jak i liczby priorytetów rozwojowych. GDDKiA jest gotowa do realizacji projektów w ramach tego Programu. We wrześniu br. zostaną złożone pierwsze wnioski o dofinansowanie dla dwóch projektów:
- S1 odc. Kosztowy – Bielsko-Biała odc. Oświęcim-Dankowice-Suchy Potok
- S7 odc. Widoma-Kraków
Via Carpatia i A2
Wielkie inwestycje GDDKiA widać także w naszym regionie. To przede wszystkim dwie niezwykle ważne dla wschodniej Polski drogi – autostrada A2 i Via Carpatia.
Jeśli chodzi o tę pierwszą zaawansowanie prac na odcinku Swory-Biała Podlaska przekroczyło już 60 procent. Wykonawca przewiduje, że w grudniu może być już gotowe 85 procent tego odcinka kluczowej dla rozwoju naszego regionu trasy. Ostatni etap inwestycji – mała infrastruktura, zabezpieczenia, oznaczenia – przewidziany jest na początek przyszłego roku.
Łączna długość autostrady z Siedlec do Białej Podlaskiej wynosi ponad 63 kilometry, w projektowaniu jest fragment od Białej do granicy państwa. Na odcinku Siedlce Południe – Malinowiec wykonywane są roboty ziemne i trwają prace przy budowie obiektów inżynierskich. Znacznie bardziej zaawansowane są prace na odcinku ze Sworów do Białej Podlaskiej. Tutaj są już nasypy i wykopy, powstają obiekty inżynierskie, budowane są warstwy drogi, widać już jezdnię.
– Liczymy, że do końca roku większość prac będzie za nami, tak mówili nam dzisiaj wykonawcy autostrady – powiedział nam senator Grzegorz Bierecki, który wraz z posłem Dariuszem Stefaniukiem odwiedził drogowców w miejscu ich pracy.
Przypomnijmy, że to właśnie senator Bierecki i poseł Stefaniuk zabiegali skutecznie o uruchomienie tego wielkiego przedsięwzięcia. Grzegorz Bierecki wystarał się też o to, by przebieg tego odcinka autostrady był jak najbardziej korzystny dla Białej Podlaskiej i nie zmieniał charakteru infrastrukturalnego powiatu bialskiego. Za rządów koalicji PO-PSL planowano, że autostrada dojdzie tylko do Siedlec. Na nic się zdały nieporadne działania lokalnych działaczy Platformy z posłem Stanisławem Żmijanem na czele, którzy – zbierając w rozpaczy podpisy od mieszkańców – starali się przekonać własnego lidera Donalda Tuska, że tutaj, na Południowym Podlasiu też żyją ludzie i coś im się od państwa należy. Zwyciężyła doktryna Platformy znana jako „ch… z Polską wschodnią”…
– My tej doktryny nie wyznajemy, wręcz przeciwnie – z całych sił ją tępimy. Autostrada A-2 rośnie na naszych oczach. Dopilnujemy, żeby nikt nie przeszkodził w dokończeniu tej inwestycji. Działamy skutecznie i konsekwentnie, praca dla regionu to dla nas codzienność, a nie kampanijne udawanie – powiedział nam senator Grzegorz Bierecki. – Autostrada, wraz z Via Carpatią, portem przeładunkowym w Małaszewiczach i wracającym do nas wojskiem to filary rozwoju Południowego Podlasia. Trzeba o nie dbać i my to gwarantujemy – dodał parlamentarzysta Prawa i Sprawiedliwości.
Z kolei jeśli chodzi o Via Carpatię (S19), to kilka dni temu oficjalnie oddano do użytku odcinek łączący Polskę ze Słowacją. Dzisiaj szlak Via Carpatia – częściowo już dostępny, a częściowo realizowany i projektowany – liczy kilka tysięcy kilometrów. Jest to kluczowy korytarz transportowy łączący Europę Północną i Południową. Via Carpatia na terenie Polski to trasa, której łączną długość szacuje się na około 700 km. W eksploatacji jest blisko 260 km, a w realizacji prawie 280 km.
Na terenie Polski w skład szlaku drogowego Via Carpatia wchodzą odcinki dróg ekspresowych S61, S16 i S19, pomiędzy miejscowościami Budzisko (granica państwa), Suwałki, Ełk, Białystok, Lublin, Rzeszów, Barwinek (granica państwa). Droga będzie docelowo przebiegać przez teren pięciu województw – podlaskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, lubelskiego i podkarpackiego.
Droga ekspresowa S19 w województwie lubelskim będzie miała docelowo ok. 190 km długości. Kierowcy korzystają już z sześciu odcinków S19 w kierunku Rzeszowa od węzła Lublin Węglin do granicy woj. podkarpackiego oraz z północnej części obwodnicy Lublina. W realizacji jest sześć odcinków tej trasy od granicy woj. lubelskiego i mazowieckiego do węzła Lublin Rudnik o łącznej długości ok. 100 km. Dla czterach z nich do Wojewody Lubelskiego trafiły wnioski o wydanie decyzji ZRID, dla pozostałych trwają prace projektowe.
- gr. woj. lubelskiego i mazowieckiego – Międzyrzec Podlaski, podpisana umowa na realizację, złożony wniosek o ZRID,
- Międzyrzec Podlaski – Radzyń Podlaski, podpisana umowa na realizację, złożony wniosek o ZRID,
- Radzyń Podlaski – Kock, podpisana umowa na realizację, trwają prace projektowe,
- obwodnica Kocka i Woli Skromowskiej (dobudowa drugiej jezdni), podpisana umowa na realizację, złożony wniosek o ZRID,
- Kock – Lubartów, podpisana umowa na realizację, trwają prace projektowe,
- Lubartów – Lublin, podpisana umowa na realizację, złożony wniosek o ZRID.
